Lotnicy Polscy 1918-1945

[mamaciek]

Witam.

Myślę, że nie było jeszcze na Forum tematu o polskich lotnikach, więc takowy zakładam.

Postaram się przybliżyć sylwetki przynajmniej kilkudziesięciu pilotów, jednych znanych bardziej innych mniej.

Z góry chciałbym zaznaczyć, że interesują mnie piloci do '45 roku i raczej Ci walczący na zachodzie.

Na chwilę obecną bez zdjęć.

Z przyczyn zawodowych nie będę miał czasu na wstawienie więcej niż 3-4 postów tygodniowo.

Na początek Jerzy Borowski i Władysław Toruń

Pozdrawiam

[mamaciek]

Podpułkownik obserwator inżynier Władysław Toruń urodził się 7 lipca 1889 r. w Nowym Sączu (rodzice Wojciech i Katarzyna z Nazimków).

Szkołę realną ukończył we Lwowie, a następnie studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. W 1909 r. rozpoczął działalność niepodległościową w Związku Strzeleckim. 1 października 1911 r. został powołany do służby w austriackiej marynarce wojennej, gdzie ukończył szkołę jednorocznych ochotników. Po jej ukończeniu ukończeniu odbył ośmiomiesięczną służbę na krążowniku "St. Georg". Z chwilą wybuchu I Wojny Światowej przerwał studia, ponieważ dostał przydział do jednostki artylerii fortecznej. W sierpniu 1916 r. zostaje przeniesiony do szkoły lotnictwa morskiego i lata jako obserwator. Do końca wojny wylatał około 1000 godzin.

Podczas bytności w październiku 1918 r. we Lwowie, nie powraca już na front, pozostaje w zakonspirowanym kółku lotników organizujących objęci lotniska w Lewandówce. Należał od początku do bohaterskiej trójki lotników (por. Bastyr, por. Toruń, por. de Beauurain), która 3 listopada objęła lotnisko lwowskie w posiadanie. Pierwsze odznaki wojskowe (polskie) na samolotach zostały 4 listopada pomalowane ręką por. Torunia. Mimo trudnych warunków zorganizował we Lwowie park lotniczy, czym umożliwił działalność bojową Lwowskiej Grupy Lotniczej.

Władysław Toruń wykonał łącznie w obronie Lwowa (od 5 do 22 listopada 1918 r.) 27 lotów bojowych, najwięcej wśród obserwatorów. 21 listopada 1918 r. dzięki celnemu zrzutowi bomb rozbił zachodnią część Cytadeli, co umożliwiło polskim żołnierzom jej zdobycie - pilotem samolotu był kpt. Stefan Bastyr.

 

Władysław Toruń do maja 1919r. uczestniczył w walkach na froncie ukraińskim wykonując dużą ilość lotów rozpoznawczych oraz szturmowych. Po tragicznej śmierci Stefana Bastyra obejmuje dowództwo III Ruchomego Parku Lotniczego. W sierpniu 1920r. wobec zagrożenia Lwowa przez bolszewików, przeniesiony na dowódcę połączonych warsztatów na lotnisku Rakowice w Krakowie. W 1921r. zostaje mianowany majorem. W październiku 1922 r. obejmuje kierownictwo Warsztatów Centralnych Zakładów Lotniczych w Warszawie.

Podpułkownik obserwator Władysław Toruń zmarł 9 sierpnia 1924 r. w Warszawie. Pozostawił żonę Zofię i syna Mariana.

W połowie lat trzydziestych postanowiono, że sławni lotnicy, obrońcy Lwowa (Stec, Bastyr, Toruń) powinni spocząć we wspólnym grobie na Cmentarzu Obrońców Lwowa. Ekshumowane szczątki Stefana Steca i Władysława Torunia zostały przewiezione z Warszawy do Lwowa. 25 listopada 1935 r. odbył się uroczysty pogrzeb obu lotników.

Władysław Toruń został odznaczony orderem Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyżem Walecznych i Polową Odznaka Obserwatora.

[mamaciek]

por. pil. Jan Borowski nr sł. P.-0250

pilot:

113 Eskadry Myśliwskiej w kampanii polskiej 1939 r.

302 Dywizjonu Myśliwskiego "Poznańskiego" w Bitwie o Anglię.

Urodził się 31 maja 1912 roku w Radomiu. Tam też zdał maturę w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym i rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Po zaliczeniu czwartego semestru zrezygnował i 15 października 1933 roku wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Łączności w Zegrzu. Stamtąd kilka miesięcy później (3 stycznia 1934roku) przeszedł do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Po jej ukończeniu (7 lokata) wstąpił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa, którą w 1936 roku jako prymus - absolwent IX promocji SPL w Dęblinie z 1 lokatą. Mianowany podporucznikiem pilotem 15 października 1936 roku, został przydzielony do 113 Eskadry Myśliwskiej 1 Pułku Lotniczego w Warszawie. W połowie 1938 roku został zastępcą dowódcy por. pil. Wieńczysława Barańskiego.

1 sierpnia 1939 r. przeszedł do Oddziały Badań w Locie w Instytucie Techniki Lotniczej, jako pilot referent działu zwrotności samolotu. Był także reprezentantem Polski w strzelectwie oraz testował nowe rodzaje broni w Polskiej Fabryce Karabinów w Radomiu.

Gdy 26 sierpnia ogłoszona została mobilizacja ppor. Borowski powrócił do jednostki. 29 sierpnia 113 Em, z IV/1 Dywizjonu Myśliwskiego w składzie Brygady Pościgowej została przerzucona na polowe lotnisko Poniatów k. Jabłonny. 1 września o godzinie siódmej rano 113 Eskadra została poderwana w celu osłony Warszawy przed nalotem niemieckich bombowców. Tego samego dnia po południu Jan Borowski i Jerzy Radomski zestrzelili nad lasem Kabackim dwa niemieckie Bf 109. Były to prawdopodobnie pierwsze w kampanii polskiej zniszczone samoloty tego typu. Jeden z nich był pilotowany przez asa pilotów Luftwaffe, weterana Legionu Condor, Oberstleutnanta Henschke, który zginął. 6 września por. Borowski uczestniczył w dwóch "wymiataniach myśliwskich", które przeprowadził cały IV/1 Dywizjon wsparty 1 kluczem z 113 Eskadry na trasie Konstantynów Łódzki - Poddębice - Uniejów - Koło - Ślesin. Podczas walki w okolicy Chełma n/ Nerem zginął plut. pil. Mieczysław Kaźimierczak - zaliczono mu udział w zespołowym zestrzeleniu samolotu nieprzyjaciela.

113 Eskadra była przenoszona na lotniska polowe: 3 września na polowe lotnisko koło Błonia, 7 września na lotnisko Bełżyce k/Lublina, 11 września na Lotnisko Łuszczowa k/Lublina. Piloci 113 Eskadry brali także udział w osłonie granicy wschodniej startując 15 września z lotniska Litanta k/Brzeżan i Petlikowice k/Buczacza, starli się kilkukrotnie z naruszającymi granicę sowieckimi samolotami. 17 września, po agresji wojsk sowieckich zostali ewakuowani do Rumunii (personel naziemny dzień później), a stamtąd do Francji.

1 listopada 1939r. Jerzy Borowski został awansowany na porucznika. We Francji przebywał w bazie Lyon - Bron. 8 czerwca 1940r. skierowany został na staż frontowy i brał udział w kilku lotach bojowych latając z lotniska le Luc z plut. pil. Michałem Cwynarem w kluczu frontowym GC III/6 "Ba" por. pil. Wieńczysława Barańskiego, w których nie doszło jednak do spotkania z nieprzyjacielem.

 

Po zakończeniu kampanii francuskiej przeleciał z lotniska Perpignan znajdującego się nad Morzem Śródziemnym samolotem Dewoitine D520 do Afryki - do Algieru. Polscy piloci zdali samoloty i odpłynęli poprzez Casablancę i Giblartar do Wielkiej Brytanii. Por. Borowski po przeszkoleniu w 5 OTU w Aston Down. 17 października 1940 roku został przydzielony do 302 "Poznańskiego" Dywizjonu Myśliwskiego. Już następnego dnia, 18 października 1940 r. wykonywał lot bojowy na przechwycenie niemieckich samolotów.

Podczas powrotu z lotu bojowego, w bardzo złych warunkach atmosferycznych i ograniczonej widoczności, eskadry Dywizjonu rozdzieliły się. Pięć samolotów Eskadry B zostało rozbitych podczas przymusowego lądowania w gęstej mgle.

Pierwszy lot bojowy pod niebem Anglii por. pil. Jan Borowski zakończył tragicznie. Pilotownay przez niego Hawker Hurricane Mk I nr P3930 WX-X zderzył się z liną balonu zaporowego koło Kampton Race Course w Sunbury, Middlesex i runął na ziemię w płomieniach. Został pochowany na cmentarzu lotników polskich w Northwood (Londyn), grób nr H269.

 

Por. pil. Jan Borowski pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V kl. nr 12049 oraz Polową Odznaką Pilota.

Ogółem zaliczono mu 1 i 8/15 zestrzelenia pewnego ( 1 Bf-109, 1/3 Dp-17 zestrzelony między Kołem, a Uniejowem i 1/5 He-111 zestrzelony koło Uniejowa - wszystkie latając na PZL - P11c w składzie 113 EM podczas kampanii polskiej w 1939r.)