PZL P11c IBG na nartach firmy Szomański.

[radoslaw6363]

Model IBG w skali 1/72 narty od zestawu Azur 

Narty przysłał kolega S Kusz za co dziękuję .

Obok produkcji śmigieł spółka Szomański „dorabiała” wykonując elementy stolarki budowlanej, kajaki, urządzenia wentylacyjne czy drobne elementy z drewna i metalu. Poza tym w firmie opracowano oryginalne zimowe narty dla samolotów. Ich konstruktorem był inż. Bernard Sznycer. W pierwszej kolejności narty miały być przeznaczone dla samolotów RWD-8 i myśliwców – głównie PZL P.11. O ile dla samolotów szkolnych wystarczyły proste drewniane płozy o wymiarach ok. 150 cm x 50 cm, to dla maszyn wojskowych potrzebna była konstrukcja znacznie bardziej dopracowana aerodynamicznie. Udało się to osiągnąć poprzez obudowanie cienką blachą aluminiową i brezentem. Dlatego też narty Szomańskiego przypominały niewielkie pływaki, których opór aerodynamiczny był bardzo zbliżony do tego, jaki stawiały koła myśliwca bez owiewek. Poza tym uzyskano dodatkową siłę nośną, która kompensowała zwiększony ciężar nart. Tym sposobem osiągi myśliwców wyposażonych w narty nie różniły się od egzemplarzy z kołami.

Rumuńskie PZL P.11f na nartach Szomańskiego. Zima 1941/1942
 

Testowanie nowego produktu było dość utrudnione z powodu praktycznie bezśnieżnych zim z lat 1936/1937 i 1937/1938. Dlatego też w poszukiwaniu śniegu konstruktorzy zwiedzili sporą część Polski, odnajdując najlepsze warunki na lotnisku w Lidzie. Podczas testów wyszedł na jaw problem z przymarzaniem płóz do podłoża w czasie dłuższego postoju na śniegu. Udało się go rozwiązać przy pomocy metalu Monela (stop rud miedzi i niklu), których cienkie paski przytwierdzano do spodniej części nart. Blacha sprowadzana z Kanady chroniła nie tylko przed przymarzaniem, ale też przed uszkodzeniami mechanicznymi. Produkcja nart dawała spore nadzieje na intratne zamówienia z krajów skandynawskich. Tak ten etap w działalności firmy wspomina prof. Bukowski:
 

„ Po pierwsze zyskanie poważnych klientów: przede wszystkim Szwedów dla dostawy nart dla dużych samolotów transportowych (może lepiej byłoby je nazwać średnimi) – według ogólnych charakterystyk przypominały głośne niemieckie „Stukasy”, a więc Junkersy 2. (278, 288?, a może 276?) [Prawdopodobnie był to Junkers W 34 - przy. SP] . Wchodziła tu w grę zmiana koncepcji konstrukcyjnej. Szwedzi stawiali warunek pełnej amortyzacji w ramach narty i to z wykluczeniem układów – amortyzujących olejo-powietrznych (stosowanych w naszych nartach do pościgówek), z uwagi na używanie ich w warunkach zmiennych niskich temperatur.

Druga sprawa to skala. O ile wymiary gabarytowe nart do pościgówek wynosiły (piszę z pamięci) – nie więcej niż 0,6 x 0,5 x 1,8 m), dla szwedzkich nart, w/g postulowanego ciężaru samolotu z pełnym ładunkiem, wypadały nam płozy przeszło dwa razy większe. Po znalezieniu koncepcji na amortyzację mechaniczną z wyłączeniem typowych sprężyn – (sięgnęliśmy do dawniejszych rozwiązań samochodowych – amortyzacji przy użyciu wałów skrętnych ułożonych wzdłuż narty, a więc nie zwiększających jej gabarytu) – przyjęliśmy zamówienie gdzieś w końcu 1938 r. z terminem dostawy na koniec sierpnia 1939 r.

(…) Drugim ewenementem nartowym było uzyskanie za pośrednictwem naszego duńskiego pośrednika (z którego gotowi byliśmy zrobić przedstawiciela na wybrany obszar) zainteresowania firmy Curtiss ze Stanów Zjednoczonych, na dostawę 3 (czy 6 – nie pamiętam już dzisiaj) par nart dla samolotów organizowanej przez sławnego Komendanta Richarda Byrda wyprawy w rejon bieguna południowego. To była już późna wiosna 1939r. Za radą naszego kopenhaskiego pośrednika, zdecydowaliśmy wydelegować inż. Sznycera do firmy Curtiss dla ewentualnej finalizacji sprawy. Inż. Bernard Sznycer odpłynął do Stanów w maju albo czerwcu 1939 r. Zdążyliśmy jeszcze odebrać w lecie 1939 r. od inż. Sznycera wiadomość, że jesteśmy właściwie bez konkurencji. Nasze wypracowane aerodynamicznie i konstrukcyjnie narty do P.11 w porównaniu z prymitywami, które im proponowano, to była „nowoczesna technika”. Sprawa zamówienia nie stanowiła problemu (dostawy dla samolotów Byrda). Zdecydowaliśmy pozostawienie Sznycera dla opracowania wstępnych projektów i rozeznania możliwości nawiązania szerszej współpracy z Curtissem i Kanadą.

 

Ze strony http://samolotypolskie.blogspot.com/2013/08/szomanski-historia-fabryki-smigie.html

 

 

 

Edytowane 26 Marca 2022 przez radoslaw6363

[Adamo722]

Troszkę się narty rozjechały na ostatnim zdjęciu ale fajna ciekawostka o której nie miałem pojęcia. Wykonanie SUPER 

[barszczo]

Ot i inna Jedenastka. Pomysł fajny, podoba się .

[radoslaw6363]

Jedenastek mam więcej

[Adamo722]

Do wyboru do koloru

[mig]

Bardzo ładna kolekcja jedenastek 

[Endrju]

Ciekawy model. Nie wiedziałem, że były taki płozy stosowane. Wykonanie podoba mi się. Kolekcja zacna.

Pozdrawiam.

Andrzej.