Jak-1 "wczesny" w 1SEL/PLM

[Moses]

Uderzam tu bo jak wiadomo modelarstwo idzie w parze z historią. Poszukuję materiałów, informacji, najlepiej zdjęć o Jakach-1 wczesnych (nie Jakach-1M) używanych w polskiej 1 Samodzielnej Eskadrze Lotniczej, która później się przekształciła w 1 PLM.

Jako że zaraz będą głosy że tych wersji Polacy nie używali, jako źródło podaje książkę "Boje polskie 1939-1945: przewodnik encyklopedyczny" w której na stronie 216 jest napisane:

"Pułk wchodził w skład 1 Korpusu PSZ w ZSRR i był wyposażony w 40 samolotów myśliwskich Jak-1 i Jak1M."

Ktoś coś wie więcej na ten temat?

[Mikolaj75]

Głos Twój wcale nie jest taki niezasadny, jak by się mogło z pozoru wydawać. Postaram się wieczorem trochę poszukać, gdyż w Skrzydlatej Polsce w którymś z numerów z roku zdaje się 2008 lub 2009 było zdjęcie z uroczystości polowej, na którym widać trudną do zidentyfikowania wersję Jaka, która mogła uchodzić za "jedynkę" (wysoki garb), miała przy tym zagadkowe malowanie, bo wyglądające na jednolicie jasnoszare, podobne do tego które wystepowało na 9P. Wysłałem nawet moje zapytanie w tej sprawie o pomoc, które redakcja opublikowała, jednak żadnej dalszej odpowiedzi nie było. Jak znajdę to spróbuję tę fotkę jakoś tu wkleić.

[Mikolaj75]

Znalazłem – SP 10/2009. W artykule poświęconym Bernardowi Adameckiemu zamieszczono zdjęcie pochodzące z archiwum Jerzego Tyczyńskiego, które podpisano: „Ołtarz polowy pomiędzy samolotami w Technicznej Szkole Lotniczej w Boernerowie podczas mszy św. w dniu pierwszej promocji oficerskiej 16 maja 1945”:

 

 

No i jest zagadka:

- samolot na pierwszym planie nosi cechy Jaka-3, ale brak jest wylotu lufy prawego km-u, za to jest wlot powietrza pod silnikiem…

- samolot na drugim planie ma cechy 1 „bez be” – wysoki garb, półokrągłe okienko, dwa km-y, osłony podwozia, charakterystyczny wlot pod silnikiem – może to jest właśnie to;

- oba mają chyba jednolite jasnoszare malowanie, rzecz generalnie niespotykana na myśliwskich Jakach w naszym lotnictwie poza 9P;

 

Wszelka pomoc w wyjaśnieniu tych Jaczków mile widziana

[Moses]

Dzieki za fotke tylko

 

a. Okres 1 SEL to 1944 rok

b. Szare.malowanie moze faktycznie wskazywac na okres powojenny

c. Czy jest mozliwe ze to co wziete zostalo za wczesnego JAKa-1 jest treningowa siodemka?

[Mikolaj75]

c. Czy jest mozliwe ze to co wziete zostalo za wczesnego JAKa-1 jest treningowa siodemka?

 

Uważam, że nie - osłony podwozia i okienko przeczą siódemce.

[Moses]

Ok w takim razie jak siódemka została wykluczona, to mam pewną teorię o 1 bez BE w LWP w 1946 roku.

Techniczna Szkoła Lotnicza miała na celu naukę personelu naziemnego obsługi oraz budowy samolotów. Robili to na różnych typach maszyn, z tego co wiem w TSLu były takie maszyny jak Airacobra, więc czemu w spisie pomocy dydaktycznych nie mogło być i 1 bez BE?

[Moses]

Post pod postem ale trafiłem na taką grafikę

Grafika pochodzi z TBiU nr 25 "Jak-9 - Samolot Mysliwski" ( )

[Piotrek.S.]

Masz monografię 1PLM "Warszawa" wyd. Rossagraph?

W opisie formowania 1 SEL opisano szkolenie na typach :

UT-2 -> Jak-7 -> Jak-1M

Jaki-1M dostarczono we wrześniu 1943. Stan jednostki w kwietniu 1944 - Jak-1M - 45 szt., Jak-7 - 7 szt., UT-2 - 8 szt., Po-2 - 1 szt., I-16 - 1szt.

Na końcu książki jest zestawienie samolotów i tam również o wczesnych Jakach nic nie ma.

Ostatnie garbate Jaki-7W i B spisano ze stanu jednostki we wrześniu 1946 roku.

[Jarekk]

Na zdjęciu drugi samolot wygląda bardzo na Jak-1 z garbem. W dokumentach zachowanych 1 plm nie wspomina się o zdawaniu Jaków wczesnych w trakcie przyjmowania późnych.

Celowo nie piszę Jak-1M zamiast późny. W literaturze rosyjskiej Jak1M to prototyp nie produkowanej wersji. "M" dla tej wersji to oznaczenie przyjęte już po wojnie przez historyków. W tamtych czasach to Jak-1 z garbem i bez (wczesny i późny).

Kiedyś na łamach prasy i Internetu była dyskusja o tym.

[Moses]

W dokumentach zachowanych 1 plm nie wspomina się o zdawaniu Jaków wczesnych w trakcie przyjmowania późnych.

 

Więc są dokumenty twierdzące że w 1SEL/PLM używane były garbate Jaki?

[Gość]

To i ja dorzucę swoje 3 grosze.

W którymś z numerów Skrzydlatej Polski z lat 2000-ych jest zdjęcie z muzeum Wojska Polskiego z przełomu lat 40-50-tych, na którym widać właśnie takiego jasnoszarego Jak-1.

Hipoteza o nielotnej maszynie do szkolenia mechaników jest chyba najbardziej prawdopodobna.

[young]

Może jakiś garbaty jak był w 9,10,11 PLM?

[Moses]

To i ja dorzucę swoje 3 grosze.

W którymś z numerów Skrzydlatej Polski z lat 2000-ych jest zdjęcie z muzeum Wojska Polskiego z przełomu lat 40-50-tych, na którym widać właśnie takiego jasnoszarego Jak-1.

Hipoteza o nielotnej maszynie do szkolenia mechaników jest chyba najbardziej prawdopodobna.

 

Tyle że mi chodzi o garbatych używanych w okresie formowania 1PLM pod Moskwą, a Mikołaj wrzucił zdjęcie ze szkoły technicznej z 1946 spod Warszawy, więc dwa odległe okresy, jednostki, miejsca

[Jarekk]

Zachowane dokumenty z okresu 1 plm to numery seryjne samolotów i one wskazują że były to późne Jaki bez garbów.

Z wczesnego okresu nie ma za dużo zdjęć i na nich starych Jaków nie widać, co nie znaczy, że pojedynczych sztuk mogło nie być.

Co do tekstów pisanych, że były Jaki-1 i Jaki -1 M to jest to powojenne kombinowanie.

[Jarekk]

Przejrzałem trochę literatury tematu 1 sel/1 plm i wychodzi, że tych garbatych Jaków nie powinno być.

A tak w ogóle to 1 sel udało się zagospodarować tylko 5 sztuk UT-2. Na więcej samolotów zabrakło czasu bo eskadrę przekształcono w pułk.

We wrześniu 1943 roku pułk otrzymał 5 Jaków-7 i 3 Jaki-1 do szkolenia.

Znane jest zdjęcie takiego bojowego-szkolnego Jaka-1 z numerem "11" i nietypowymi gwiazdami (na kadłubie bez białej obwódki) i to jest już późny Jak bez garba.

Następne Jaki-1 (12 sztuk) z końca października 1943 to już bojowe samoloty.

[Mikolaj75]

Z pewnością dotarcie do jakiegoś potwierdzenia wczesnej 1-ki nie będzie łatwe, o ile w ogóle możliwe. Faktem jednak jest, że na fotce występuje. Teoria o nielocie jako pomocy dydaktycznej jest sensowna, choć nadal bez "kwitów".

A ponieważ rzecz na razie pominięta, choć pytanie padło - macie jakiś pomysł na samolot z pierwszego planu?

[Mikele]

Jak-9M?

[Mikolaj75]

To nie tyle chodzi o podanie typu i wersji, co o jakąś historię, cokolwiek na temat tego samolotu.

Ja nie mam większych wątpliwości, że nie da się go zakwalifikować wprost. Nie może to być 9, bo ma osłony podwozia chrakterystyczne dla 3 i wiatrochron bez ramek. W ogóle wszystko by pasowało na 3, gdyby nie wlot na spodzie i brak wylotu km na górnej osłonie.

I tu pojawić się może hipoteza "szkolna", czyli np to, że w egzemplarzu dydaktycznym 3-ki z jakichś powodów zamontowano części pochodzące z innych samolotów - oczywiście żadnych dowodów na to nie mam.

Ale że tak mogło się dziać świadczy choćby 1b z Saratowa, który ma oprofilowania z 3, stąd wlot powietrza przy nasadzie skrzydła z prawej strony, stanowiący swego czasu przyczynę wielu błędów modelarskich

[Mikele]

Właśnie przez brak KMu i chłodnicę pod silnikiem i dodatkowo krótką lufę działka w kołpaku bym obstawiał, że to 9ka Ale ten chwyt powietrza jak z trójki. Puzzle jakieś pewnie.

[Grzegorz 5710]

Co do Jak 1 ( garbatych ) byłbym bardzo ostrożnym i to z wielu przyczyn :

1- zapewne Jak 1 ( garbate ) posłużyły do szkolenia naszych lotników ale na pewno nie były na stanie naszego lotnictwa. Były to samoloty eskadry szkolnej Moskiewskiego Okręgu Wojskowego.

2- pierwsze samoloty Jak 1 dostał już pułk a nie eskadra na przełomie luty/marzec 44 r.

3- nazewnictwo wersji to różni autorzy różnie interpretują a to dlatego , że nie znają historii produkcji tej maszyny. Jak 1 M w pułkach bojowych to wersja modernizowana ( a nie fabryczny MONSUM ) z obniżonym grzbietem - później fabryczna modernizacja to Jak 1b.

4- co do zdjęcia to jak mi się wydaje pochodzi z lat 50 gdy wszystkie samoloty myśliwskie ( bez wyjątku gdzie się znajdowały i jaki miały status ) były malowane na kolor jasno - szary. Niestety brak jest numeru farby ale to gratka dla modelarzy - można stosować różne odcienie

[Piotrek.S.]

Co do Jak 1 ( garbatych ) byłbym bardzo ostrożnym i to z wielu przyczyn :

...

2- pierwsze samoloty Jak 1 dostał już pułk a nie eskadra na przełomie luty/marzec 44 r.

...

Możesz podać źródło? Wg monografii Rossagrapu (a raczej stoją na wysokim poziomie merytorycznym) dostawy zaczęły się we wrześniu `43.

[Grzegorz 5710]

Co do Jak 1 ( garbatych ) byłbym bardzo ostrożnym i to z wielu przyczyn :

...

2- pierwsze samoloty Jak 1 dostał już pułk a nie eskadra na przełomie luty/marzec 44 r.

...

Możesz podać źródło? Wg monografii Rossagrapu (a raczej stoją na wysokim poziomie merytorycznym) dostawy zaczęły się we wrześniu `43.

przeczytaj wspomnienia Chromego chociażby

[Jarekk]

Grzesiu,

i Koliński w Lotnictwie Polski Ludowej 1944-47 i Mikołajczuk (śp) podają inne dane.

 

We wrześniu 1943 roku pułk otrzymał 5 Jaków-7 i 3 Jaki-1 do szkolenia.

Następne Jaki-1 (12 sztuk) z końca października 1943 to już bojowe samoloty.

[letalin]

Znalazłem – SP 10/2009. W artykule poświęconym Bernardowi Adameckiemu zamieszczono zdjęcie pochodzące z archiwum Jerzego Tyczyńskiego, które podpisano: „Ołtarz polowy pomiędzy samolotami w Technicznej Szkole Lotniczej w Boernerowie podczas mszy św. w dniu pierwszej promocji oficerskiej 16 maja 1945”:

 

 

 

Wszelka pomoc w wyjaśnieniu tych Jaczków mile widziana

 

Zdjęcie jest najpewniej błędnie datowane. Powinno być 16 maja 1946.

Wnioskuję po tych fragmentach tekstu ( w całości tutaj http://www.polot.net/?p=112 ) : ...W dniu 25.09.1945r. promowano kolejną (trzecią) grupę 104 mechaników i majstrów. Pierwszy raz w Boernerowie. ....

... W dniu 18.03.1946r. komendantem mianowano Polskiego oficera płk pilota Bernarda Adameckiego. ....

....W dniu 16.05.1946r. odbyła się trzecia promocja, 38 absolwentów. Jednocześnie nastąpiła zmiana nazwy szkoły na Techniczną Szkołę Lotnictwa Wojska Polskiego.

 

Z całą pewnością chodzi o płatowce służące do szkolenia mechaników. Nieloty. Dlatego obudowa chłodnicy oleju pod silnikiem Jaka-3 nie musi dziwić.

Jeśli chcesz się czegoś więcej dowiedzieć, to może właściciel zdjęcia posiada więcej fotek z tej rolki?

[Piotrek.S.]

Co do Jak 1 ( garbatych ) byłbym bardzo ostrożnym i to z wielu przyczyn :

...

2- pierwsze samoloty Jak 1 dostał już pułk a nie eskadra na przełomie luty/marzec 44 r.

...

Możesz podać źródło? Wg monografii Rossagrapu (a raczej stoją na wysokim poziomie merytorycznym) dostawy zaczęły się we wrześniu `43.

przeczytaj wspomnienia Chromego chociażby

Dawno temu czytałem, musiałbym odświeżyć. Niektóre sprawy trochę chyba przekolorował.