Rozpuszczalniki, cleanery, kleje. Nie przepłacaj.

[HKK]

Informacje które tu podaję nie są nowe. Ale porozrzucane po różnych forach i tematach. Spróbuję zebrać to w jednym miejscu.

Najpierw kilka ogólnie dostępnych związków chemicznych które wchodzą w skład odczynników "modelarskich". Typowo, te modelarskie produkty są zwykłą ich mieszaniną. Co do szybkości parowania. Każdy intuicyjnie wie, jak szybko odparowuje woda. Jej temp. wrzenia to oczywiście 100 st. C. Więc substancje o wyższych temperaturach wrzenia będą parować wolniej niż woda, a te o niższych szybciej.

• Aceton. Tani. Dobrze rozpuszcza polistyren i żywice akrylowe. Miesza się z wodą i alkoholem. Szybko paruje - temp. wrzenia to jedynie 56 st. C
• Octan butylu. Właściwości podobne do acetonu. Nieco przyjemniej pachnie (dla niektórych). Od acetonu droższy. Wolno paruje (126 st. C)
• Octan etylu. Podobny we właściwościach do tego powyżej, ale mniej agresywny i znacznie słabiej rozpuszcza polistyren. Od octanu butylu tańszy i szybciej paruje. (77 st. C)
• Limonen. Rozpuszcza polistyren. Znajduje się w skórkach owoców cytrusowych i ma charakterystyczny cytrynowy zapach. Dość drogi. Bardzo wolno paruje (175 st. C)
• Butanon (Methyl ethyl ketone - MEK). Bardzo powszechny rozpuszczalnik. Agresywnie rozpuszcza polistyren i żywice akrylowe. Ma intensywny zapach. W miarę tani. Paruje umiarkowanie szybko (80 st. C)
• Izopropyloaceton (Keton izobutylowo-metylowy. MIBK). Rozpuszcza żywice akrylowe, dla polistyrenu łagodny ale nie obojętny. Tani. W przeciwieństwie do większości pozostałych słabo rozpuszczalny w wodzie. Dość wolno paruje (116 st. C)
• Alkohol izopropylowy (izopropanol, IPA). Rozpuszcza żywice akrylowe ale nie polistyren. Uniwersalny, łagodny, tani rozpuszczalnik i rozcieńczalnik. Wrze w temp 82 st. C
• Alkohol etylowy. Podobny we właściwościach do IPA ale smaczniejszy . Za to relatywnie drogi.
• Izobutanol. Kolejny, cięższy alkohol. Dość tani. Rozpuszcza akryle, wolno parujący. 108 st. C
• Metoksypropanol (methoxy propanol, PM, 1-methoxy 2-propanol). Pochodna glikolu propylenowego. Dobrze rozpuszcza akryle, nie "rusza" polistyrenu. Wolno paruje 120 st. C.
• Dimetoksypropanol (Dowanol, DPM) jak wyżej ale jeszcze wolniej paruje 190 st. C. Używany jako retarder.

Żadne z powyższych związków nie są toksyczne. Nie są również przesadnie szkodliwe, aczkolwiek w dużych dawkach nieobojętne dla zdrowia.

Teraz przykłady "zaawansowanej" chemii modelarskiej wraz ze składem. Brakujące procenty to zapewne woda, bo w MSDS nie trzeba wymieniać obojętnych składników.

Gunze Mr Color Thinner:
Izopropanol (IPA) - 20-30%
Izobutanol - 20-30%
Izopropyloaceton - 20-30%
Alkohol diacetonowy - 5-10% (retarder)

Gunze Mr Color Levelling Thinner:
Prawdopodobnie zwiększona zawartość alkoholu diacetonowego (20%) 
Jako retardera można użyć też Dowanol-u (dimetoksypropanol)

Revell Aqua Cleaner (odpowiednik zmywacza Wamodu). Prawdopodobnie rozcieńczalnik Hataki ma zbliżony skład.
Metoksypropanol- 90-100%

AK Real Colors High Compatibility Thinner
Metoksypropanol 100%

Revell Aqua Color Mix (rozcieńczalnik do "wodnych" akryli)
Alkohol etylowy - 40%
Glikol propylenowy 5-10%

Tamiya Thinner X-20A:
Alkohol butylowy (sec-Butanol - podobny do izobutanolu) - 20%
n-Propanol (podobny do IPA) - 15%
3-metoksy 3-metylobutanol (dość egzotyczny, łagodny rozcieńczalnik) - 10%

Tamiya Tool Cleaner i Tamiya Extra Thin Cement. Skład sugeruje chęć otrzymania mieszaniny o przeciętnej szybkości parowania, ok 90 st.C
Aceton - 50%
Octan butylu - 50%

Tamiya Extra Thin Cement Quick. Skupiono się na nieco większej szybkości parowania. Stąd octan etylu zamiast butylu.
Aceton - 40%
Octan etylu - 40%
Butanon - 20%

Mr Hobby Mr Cement S. Skład podobny do Tamiya Quick ale bez acetonu. Co z brakującym procentem - woda!?
Octan etylu - 20-30%
Butanon - 30-40%

Revell Contacta cement
Octan butylu - 80% (reszta to zapewne rozpuszczony przeźroczysty polistyren lub jakaś żywica akrylowa)

Humbrol Liquid Poly Cement
Octan butylu - 100%

Tamiya Limonene Cement.
Limonen - 100%

Micro Sol na kalki:
Glikol Butylowy + woda
 glikolu 100% rozpusci kazda kalke, sciagnie ja  i zostawi nadruk, (moze rozpuscic) 
80% agresywny 
50% mocny
30% normalny

Edytowane 4 Września przez HKK

[Solo]

Brakuje Leveling Thinnera Gunze.

[Solo]

22 minuty temu, HKK napisał:

Tamiya Tool Cleaner i Tamiya Extra Thin Cement.

To mnie zaskoczyło. Ale wychodzi na to że to prawda, bo zapach identyczny.

[Bobek]

 

12 minut temu, Solo napisał:

Brakuje Leveling Thinnera Gunze.

Gunze Mr Color Thinner:
Izopropanol (IPA) - 20-30%
Izobutanol - 20-30%
Izopropyloaceton - 20-30%

dodaj 20% dowanolu. i masz leveling thinner 
Dowanol mozna dodawac to farb zapobiega to pluciu farby przy malowaniu super cienkich lini i  postshadingu, generalnie zaminiasz niemal kazda farbe w MRP bo podobny ma "poslizg"

dodam ze octan butylu zapobiega wysuszaniu i pekaniu plastiku ktory kleimy wiec jesli chcemy miec szpachlowke z ramek lub  klej zmienic proporcje

20%aceton i 80%octan

Edytowane 31 Maja 2020 przez Bobek

[Solo]

26 minut temu, HKK napisał:

Tamiya Tool Cleaner i Tamiya Extra Thin Cement. Skład sugeruje chęć otrzymania mieszaniny o przeciętnej szybkości parowania, ok 90 st.C
Aceton - 50%
Octan butylu - 50%

To samo zdaje się dotyczy Mr. Tool Cleanera. Ten sam skład.

[Raist]

A skład rozcieńczalnika Hataki do serii pomarańczowej macie?

[HKK]

4 minuty temu, Bobek napisał:

dodam ze octan butylu zapobiega wysuszaniu i pekaniu plastiku ktory kleimy wiec jesli chcemy miec szpachlowke z ramek lub  klej zmienic proporcje

20%aceton i 80%octan

Będzie dużo wolniej parował. Kto wie czy nie za wolno. Ale można bawić się z proporcjami.

[Bobek]

kwestia proporcji guzowego thinnera. Moim zdaniem nie ma sensu rozkladac kazdego produktu na rynku na czesci pierwsze bo wiekszosci to to samo

Ja takiego uzywam i jest w sam raz,  aceton jest zbyt agresywny i potrafi sie "rozlewac". 

Edytowane 31 Maja 2020 przez Bobek

[Solo]

Rozcieńczalnik Hataki pomarańczowej niemal w ogóle nie śmierdzi, więc skład chyba jednak trochę inny.

[HKK]

4 minuty temu, Solo napisał:

Rozcieńczalnik Hataki pomarańczowej niemal w ogóle nie śmierdzi, więc skład chyba jednak trochę inny.

Zapach bardzo zbliżony do Aqua Color Clean Revell-a i zmywacza Wamod-u sugeruje dużą zawartość metoksypropanolu. Z kolei za charakterystyczny zapach produktów Mr Hobby odpowiada izopropyloaceton (MIBK). Znajdije się również w farbach i surfacerach.
Kupiłem niedawno rozpuszczalnik "nitro" który śmierdzi jak MLT ale rospuszcza plastik. Sprawdziłem skład - MEK i MIBK pół na pół

Edytowane 31 Maja 2020 przez HKK

[Bobek]

Micro Sol na kalki:
Glikol Butylowy + woda
 glikolu 100% rozpusci kazda kalke, sciagnie ja  i zostawi nadruk, (moze rozpuscic) 
80% agresywny 
50% mocny
30% normalny
Proponuje sprawdzic jakie rozcieczenie sie przydaje

 

Edytowane 31 Maja 2020 przez Bobek

[Fixer]

5 minut temu, Bobek napisał:

Micro Sol na kalki:
Glikol Butylowy + woda
 glikolu 100% rozpusci kazda kalke i zostawi nadruk 
80% agresywny 
50% mocny
30% normalny
Proponuje sprawdzic jaki uklad sie przydaje

 

Może trochę obok głównego tematu ale ja na najbardziej oporne kalki używam z powodzeniem Tamiya Extra Thin Cement nakładany aerografem. Oczywiście warto najpierw przetestować poza modelem

[Bobek]

tak to tez prawda, i najprawdopodobniej jest to zmiekczacz do kalek bilmodelu

Edytowane 31 Maja 2020 przez Bobek

[milczacy]

19 minut temu, Bobek napisał:

tak to tez prawda, i najprawdopodobniej jest to zmiekczacz do kalek bilmodelu

Sądząc po zapachu - raczej nie. Bilmodel nr 3 ma specyficzny zapach.

[HKK]

52 minuty temu, Bobek napisał:

Micro Sol na kalki:
Glikol Butylowy + woda
 glikolu 100% rozpusci kazda kalke, sciagnie ja  i zostawi nadruk, (moze rozpuscic) 
80% agresywny 
50% mocny
30% normalny
Proponuje sprawdzic jakie rozcieczenie sie przydaje

A MicroSet poważnie podejrzewam o bycie roztworem zwykłego octu.

[Przemek Przybulewski]

Po pierwsze dzięki HKK za zebranie tego w ładną całość - koncepcja jak najbardziej słuszna bo chemia robi się coraz droższa.

Ja tylko chciałem wtrącić swoje 3 grosze odnośnie kleju Tamiya Thin Quick.
Nie wiem czy producent na SDS pisze prawdę, całą prawdę i tylko prawdę ale w moim mniemaniu firmowy Tamki a mój domowy to jednak nie to samo. Pachnie trochę inaczej i zachowuje się też trochę inaczej. No chyba, że ja mam jakieś "lewe" odczynniki, chociaż są niby 100% czystości, albo źle mieszam. 
Pomijając zapach, główna różnica jest taka że mój zdecydowanie szybciej odparowuje i nie jest przez to taki agresywny.
Nawet kiedyś do celów porównawczych kupiłem świeżą, nie tykaną, nowiuteńką buteleczkę kleju i sprawdziłem, no i jednak mój jest trochę inny. Tamka paruje mniej więcej 2 x wolniej i dzięki temu ma czas działać.

Nie zmienia to jednak faktu, że go cały czas używam. Rachunek ekonomiczny jest prosty. 
Ja za litr acetonu, litr tego drugiego i 0,5 litra trzeciego - tak aby zachować proporcje zapłaciłem może 60zł.
Oryginał 40ml kosztuje najtaniej 15zł. Na 2,5 litra potrzebowałbym 62,5 buteleczki czyli jakieś 940zł. 

[Bobek]

2 minuty temu, HKK napisał:

A MicroSet poważnie podejrzewam o bycie roztworem zwykłego octu.

Mozliwe ze to ocet z glikolem bo zapach ten sam

[Bobek]

4 minuty temu, Przemek Przybulewski napisał:

 Tamka paruje mniej więcej 2 x wolniej i dzięki temu ma czas działać.

dlatego przeczytaj moja poprawke na sklad bo tez to zauwazylem

[Przemek Przybulewski]

6 minut temu, Bobek napisał:

dlatego przeczytaj moja poprawke na sklad bo tez to zauwazylem

Nie do końca wiem którą poprawkę masz na myśli.

Skład Tamiya Quick settings wg SDS jest 
Aceton - 40%
Octan etylu - 40%
Butanon - 20%
I jak takiego składu używam - i niestety nie jest to to samo co firmowy klej.
Chyba, że tamka dodaje 20% octan butylu a 20% octan etylu.

Tak czy siak trzymanie się karty SDS nie gwarantuje IMHO produktu zgodnego z oryginałem (przynajmniej w przypadku Tamiya Extra Thin Cement Quick Setting, produkt 87182)

[Bobek]

sprobuj tylko octan butylu 80 i 20 acetonu

[HKK]

18 minut temu, Przemek Przybulewski napisał:

Tak czy siak trzymanie się karty SDS nie gwarantuje IMHO produktu zgodnego z oryginałem (przynajmniej w przypadku Tamiya Extra Thin Cement Quick Setting, produkt 87182)

My mamy dostęp do konkretnych MSDS opublikowanych w sieci już jakiś czas temu. Nie ma gwarancji, że producent nie zmodyfikował w międzyczasie składu. A mam wrażenie, że dotarcie do aktualnych MSDS jest coraz trudniejsze. Producent i (sprzedawca chyba też) musi taki zainteresowanym udostępnić, ale to nie znaczy, żeby zaraz publikować w necie. Oni dobrze wiedzą, do czego to może posłużyć  

Edytowane 31 Maja 2020 przez HKK

[Solo]

No jużbez przesady żeby szukać zamiennika dla kleju Tamki. Ja rozumiem taki tani zamiennik Tool Cleanera żeby nie żałować go do czyszczenia aerka to ma głębszy sens, ale klej... Ileż to butelek się zużywa do budowy modelu?  

[HKK]

5 minut temu, Solo napisał:

No jużbez przesady żeby szukać zamiennika dla kleju Tamki. Ja rozumiem taki tani zamiennik Tool Cleanera żeby nie żałować go do czyszczenia aerka to ma głębszy sens, ale klej... Ileż to butelek się zużywa do budowy modelu?  

Nie chodzi tylko o sam klej, ale o to do czego on jeszcze służy. Tamiya ET jest często bazą dla własnych klejów i szpachli na bazie styrenu. O różnej gęstości, potencji i kolorze. Ja sobie zrobiłem kilka takich. Kupowanie za każdym razem buteleczki ET żeby poeksperymentować to przesada. 

[Solo]

No tak, do eksperymentów to ma sens.

[Wojtek80]

Ostatni skończył mi się klej Tamki i zrobiłem sobie swoją mieszankę na bazie Mr Cement S.

Butan-2-on - 40%

Octan etylu - 30%

Aceton - 30%

Jak dla mnie jest lepszy niż Tamka Extra thin. Wiąże szybciej i mocniej. Do tego odparowuje też szybciej i jest mniejsze ryzyko uszkodzenia powierzchni modelu jak coś się rozleje.